Idź do

Pory roku w Parku

Wg regionalizacji klimatycznej E. Romera, obszar OPN i okolic został zaliczony do regionu Wyżyn Środkowych, Krainy Śląsko-Krakowskiej, odznaczającej się skróceniem pośrednich pór roku, tzw. szarugi jesiennej i wiosennej. W rejonie Ojcowa szarugi trwają tylko 55 dni rocznie (w Karpatach - 67 dni, nad Bałtykiem aż 87 dni).

Ojcowski Park Narodowy odznacza się wyraźną odrębnością klimatu. Nasłonecznienie zboczy, silnie uzależnione od rzeźby i ekspozycji odgrywa dużą rolę w kształtowaniu się stosunków mezo- i mikroklimatycznych,  wilgotnościowych i termicznych.

Stosunki termiczne wykazują szczególnie ścisłe powiązania z rzeźbą terenu. Średnia temperatura roku na wierzchowinie wynosi 7,5°C, na stokach o ekspozycji pn. 6,6°C, natomiast na dnie doliny 6,2°C (dla Krakowa średnia temperatura roczna wynosi 8°C).

W przekrojach poprzecznych Dolin Prądnika i Sąspowskiej zaznaczają się duże kontrasty wilgotnościowe i termiczne. Jeśli np. na skałkach o wystawie pd. temperatura w przyziemnej warstwie powietrza w letni dzień o ok. godz. 12 osiąga wartość 60°C, to w lesie jaworowym na pn. stoku tylko 22°C. Amplituda temperatur w tych siedliskach dochodzi więc niemal do 40°C.

Stosunki termiczne wpływają także na długość termicznych pór roku. Termiczna zima (okres, w którym średnia dobowa temperatura jest niższa od 0°C) na wierzchowinie jest krótsza o dwa tygodnie niż w dolinach, natomiast lato (średnia dobowa temperatura przekracza 15°C) jest na wierzchowinie dwukrotnie dłuższe niż w dolinach.

Opady

Przeciętna suma opadów również wykazuje pewne zróżnicowanie. Najwyższe opady notuje się na zboczach o ekspozycji pn. i na wierzchowinach (824-830 mm), mniejsze natomiast w dnach dolin, które pozostają w tzw. cieniu opadowym. Dolina Prądnika, większa i szersza, otrzymuje średnio 773,7 mm opadu rocznie, a Sąspowska - o węższym dnie - tylko 748,7 mm. W ciągu roku notuje się przewagę opadów letnich nad zimowymi. Miesiące letnie (VI-VIII) dostarczają aż 40% rocznych opadów. W ciągu ostatnich kilku lat obserwuje się niewielki spadek wielkości opadów, chociaż zdarzają się anomalie pogodowe. W maju 1996 r. we wsi Sułoszowa, w bezpośrednim sąsiedztwie OPN dwukrotnie (15 i 18 V) wystąpiła powódź spowodowana deszczami nawalnymi. Wody zalały łąki w Dolinie Prądnika i wyrządziły znaczne straty materialne. W lipcu 1997 r. miesięczny opad w Ojcowie wyniósł aż 258,7 mm, podczas gdy zazwyczaj opad w tym miesiącu w rejonie OPN nie przekracza 100 mm. Liczba dni z pokrywą śnieżną waha się średnio od 50 do 107. Śnieg leży krócej na wierzchowinie (Biały Kościół - 50 dni, Smardzowice - 62 dni), najdłużej zaś w dolinie Sąspowskiej (107 dni).

Wiatry

Na wierzchowinie przeważają wiatry z kierunków zach. W dnach dolin wiatry są słabsze i wieją wzdłuż ich osi, a mniejsze doliny i wciosy są zaciszne. Charakterystyczna jest duża ilość cisz (w miesiącach IX, XI, III), które sprzyjają powstawaniu inwersji termicznych. Doliny odznaczają się dużą wilgotnością i wykazują pod tym względem pewne analogie z wyższymi partiami gór.

Mikroklimat Doliny Prądnika jest nieco łagodniejszy niż Doliny Sąspowskiej; w pierwszej notuje się wyższe temperatury na zboczach o ekspozycji zach. niż wsch. i mniejsze kontrasty termiczne. W czasie pogody deszczowej i pochmurnej różnice termiczne ulegają znacznemu złagodzeniu, a wilgotnościowe zacierają się.

Na obszarze Parku dr Jan Klein wyróżnił aż 20 wyraźnie różniących się między sobą jednostek mikroklimatycznych uzależnionych od szaty roślinnej (głównie leśnej), podłoża i rzeźby oraz mających również udział w wyjątkowym zróżnicowaniu środowiska geograficznego Parku.