Jaskinie

Jaskinie i schroniska skalne są charakterystyczną grupą form związanych z wapieniami i działalnością krasową wód podziemnych. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska jest obszarem licznego ich występowania. Na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego zinwentaryzowano prawie 700 jaskiń, a w całym dorzeczu Prądnika 757. Rozwinęły się one głównie w skalistej odmianie wapienia jurajskiego. Najdłuższą jaskinią w Parku jest Jaskinia Łokietka (320 m), znajdująca się w masywie Góry Chełmowej. 

Jaskinie Ojcowskiego Parku Narodowego o długości powyżej 100 m:

• Jaskinia Łokietka  - 320 m
• Jaskinia Ciemna - 209 m
• Jaskinia Zbójecka - 189 m
• Jama Ani - 158 m
• Jaskinia Okopy Wielka Dolna - 138 m
• Jaskinia Sąspowska - 100 m

Najliczniejsze skupisko dużych jaskiń znajduje się w wąwozie Jamki; pozostałe, mniejsze jaskinie i schroniska leżą przeważnie na lewym zboczu Doliny Prądnika, od Grodziska po Prądnik Korzkiewski, a kilkanaście w Dolinie Sąspowskiej. Mają one na ogół przebieg poziomy i rozmieszczone są na różnych wysokościach nad dnem dolin. Niektóre wejścia do jaskiń są dobrze widoczne, jednak większość z nich jest trudna do odnalezienia w skałkach.

W latach 1992-2019 na terenie Parku skatalogowano wszystkie jaskinie i schroniska skalne. Prace te wykonywał doświadczony zespół speleologów pod kierunkiem prof. Michała Gradzińskiego. Opis każdego obiektu zawiera najważniejsze dane, tj. nazwę, informacje dotyczące położenia, długość, deniwelację, rozciągłość, wysokość otworu jaskini n.p.m. i nad dnem doliny; do opisu dołączony jest plan, historia poznania i piśmiennictwo dotyczące każdego obiektu. Informacje te zawarte są w kartach katalogowych oraz w wydawanych w nakładzie 100 egz. publikacjach. Łącznie ukazało się 16 zeszytów. W 2020 roku wydano inwentarz jaskiń dorzecza Prądnika, będący efektem ponad trzydziestoletniej pracy zespołu autorów na tym terenie.